List Otwarty Do Minister Nauki I Szkolnictwa WyĹźszego

Dnia 4 kwietnia 2013 r.

List Otwarty Do Minister Nauki I Szkolnictwa WyĹźszego
Prof. Dr Hab. Barbary Kudryckiej

Szanowna Pani Minister!

My, niżej podpisani amerykaniści z różnych ośrodków akademickich w Polsce, zwracamy się do Pani Minister w formie listu otwartego, chcąc w ten sposób wyrazić nasz niepokój wynikający z wydarzeń, które miały miejsce w ostatnim czasie na kilku polskich uczelniach. Wydarzenia te świadczą o dążeniu środowisk ultraprawicowych do zawłaszczenia przestrzeni akademickiej oraz dyktowania norm, zasad i treści zarówno debat publicznych, jak i wypowiedzi prywatnych osób, tworzących środowisko intelektualne i naukowe w Polsce.

Jednak niepokój budzą nie tylko same wydarzenia, ale też skuteczność takich działań. Za pomocą różnego rodzaju form nacisku (takich jak zakłócanie porządku na uczelni, anonimowe listy czy tendencyjna interpretacja wypowiedzi) środowiskom o poglądach skrajnie prawicowych udało się już w tym roku zakłócić wykład prof. Magdaleny Środy (wdarcie się zamaskowanej grupy do budynku UW), nie dopuścić do wygłoszenia wykładu przez prof. Jana Hartmana na UMCS w Lublinie (wskutek anonimu podpisanego przez „Studentów dla Lublina”), uniemożliwić odbycie debaty „Europa bez fikcji” na Uniwersytecie Gdańskim (pod naciskiem Młodzieży Wszechpolskiej) oraz doprowadzić do rezygnacji z funkcji Prodziekana Wydziału Humanistycznego KUL prof. Zofii Kolbuszewskiej za złożenie podpisu pod „Listem otwartym do Prezydenta Ryszarda Grobelnego w sprawie stanowiska Rady Miasta Poznania o odwołaniu Ewy Wójciak ze stanowiska dyrektora Teatru Ósmego Dnia”, zamieszczonym na stronie internetowej www.petycje.pl.

PoniewaĹź ostatnie zdarzenie dotyczy naszej koleĹźanki – amerykanistki, członkini Polskiego Towarzystwa StudiĂłw Amerykanistycznych – chcemy w tym miejscu stanowczo podkreślić, Ĺźe z treści listu otwartego, ktĂłry podpisała prof. Kolbuszewska, nie moĹźna w Ĺźaden sposĂłb wyczytać poparcia dla poglądu Ewy WĂłjciak w kwestii wyboru nowego papieĹźa ani aprobaty dla języka, jakim wyraziła ten pogląd. Z tekstu listu nie da się wywnioskować czegokolwiek w kwestii poglądĂłw osĂłb, ktĂłre go podpisały, oprĂłcz tego, Ĺźe wyraziły one w ten sposĂłb własną opinię, Ĺźe odwoływanie kogokolwiek ze stanowiska w instytucji publicznej za prywatną wypowiedĹş stanowi naduĹźycie władzy i ingerencję w sferę prywatności. Sam określony w nagłówku temat listu do Prezydenta Grobelnego wyraĹşnie mĂłwi, Ĺźe w ogĂłle nie dotyczy on kwestii, ktĂłre stały się przyczyną krytyki i atakĂłw pod adresem prof. Kolbuszewskiej, w wyniku ktĂłrych ustąpiła ona z pełnionej funkcji prodziekana. Podkreślamy to odpowiedzialnie jako ludzie nauki profesjonalnie zajmujący się analizą i interpretacją tekstĂłw literackich oraz innych tekstĂłw kultury. KaĹźde inne odczytanie „Listu otwartego…” oznacza prĂłbę dowodzenia z gĂłry załoĹźonej tezy, nadinterpretację i dodawanie mu znaczeń, ktĂłrych w rzeczywistości w nim nie ma.

W związku z tymi wydarzeniami protestujemy przeciwko prĂłbom ograniczania wykorzystywanej zgodnie z prawem wolności słowa i debaty publicznej w obszarze instytucji akademickich, a takĹźe przeciwko ograniczaniu – poprzez naciski zewnętrzne i decyzje instytucjonalne – wolności sumienia i wypowiedzi osĂłb prywatnych, szczegĂłlnie w przypadku pracownikĂłw uczelni utrzymywanych w całości lub częściowo ze środkĂłw publicznych. Nasz protest dotyczy w swej istocie obrony norm i standardĂłw Ĺźycia publicznego rozumianych w kategoriach etycznych, a nie konkretnych przekonań ideologicznych i sympatii politycznych, ktĂłre rĂłwnieĹź w naszym środowisku są bardzo róşne. Nasza reakcja wynika rĂłwnieĹź z tego, Ĺźe wydarzenia przywołane powyĹźej odbieramy nie jako incydenty czy jednostkowe przypadki, ale jako symptom ultraprawicowej taktyki testowania granic tu i teraz i na przyszłość: dokąd moĹźna się posunąć w wybrykach chuligańskich? Jak dalece moĹźna manipulować faktami,  kiedy usta i myślenie zamyka “świętości nie szargać”? Czy da się zwalniać pracownikĂłw uczelni za poglądy lub skutecznie skłonić ich do milczenia i autocenzury jak za PRL?

W swoim wystąpieniu po zajściu na wykładzie prof. Środy, premier Donald Tusk powiedział, że „największym zagrożeniem będzie, jeśli wszyscy będziemy udawali, że nic się nie stało, że nic się nie zaczyna dziać” i podkreślił, że sytuacja „wymaga szczególnej etycznej mobilizacji”, apelując – między innymi do środowisk akademickich – o reagowanie „w sposób jednoznaczny”. W naszej intencji ten list otwarty do Pani Minister stanowi wyraz takiej etycznej mobilizacji i jednoznaczną reakcję na ciąg wydarzeń ze wszech miar niepokojących. Oczekujemy od Pani Minister zajęcia wyraźnego stanowiska w tej kwestii poprzez upublicznienie tego stanowiska w mediach oraz przypomnienie władzom wszystkich uczelni o ich obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa w kierowanych przez nie instytucjach, stania na straży zgodnych z prawem zasad funkcjonowania życia akademickiego i intelektualnego w Polsce oraz o zasadzie nieingerowania w sferę prywatności swoich pracowników, a co za tym idzie niestosowania sankcji i kar za wyrażanie osobistych poglądów w formach zgodnych z prawem.

1. dr Krystyna Mazur, Uniwersytet Warszawski
2. dr Jerzy Kamionowski, Uniwersytet w Białymstoku
3. dr hab. Dominika Ferens, Uniwersytet Wrocławski
4. dr Tomasz Basiuk, Uniwersytet Warszawski
5. dr Zuzanna Ładyga, Uniwersytet Warszawski
6. dr Paulina AmbroĹźy, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
7. dr Aneta Dybska, Uniwersytet Warszawski
8. prof. UMCS, dr hab. Joanna Durczak, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
9. prof. UMCS, dr hab. Jerzy Durczak Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
10. prof. UW, dr hab. Marek ParyĹź, Uniwersytet Warszawski
11. prof. UG, dr hab. Marek Wilczyński, Uniwersytet Gdański
12. dr Paweł Frelik, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, OSA
13. dr hab. Ewa Łuczak, Uniwersytet Warszawski
14. dr Agnieszka Graff, Uniwersytet Warszawski
15. dr Justyna Kociatkiewicz, Uniwersytet Wrocławski
16. dr Justyna Włodarczyk, Uniwersytet Warszawski
17. prof. UW dr hab. Agata Preis-Smith, Uniwersytet Warszawski
18. dr Ewa Antoszek, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
19. dr Izabella Kimak, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
20. dr Małgorzata Martynuska, Uniwersytet Rzeszowski
21. dr Karolina Krasuska, Uniwersytet Warszawski
22. mgr Mateusz Liwiński, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
23. dr Patrycja Antoszek, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
24. dr Andrzej Antoszek, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
25. dr Anna Krawczyk-Łaskarzewska, Uniwersytet Warmiński-Mazurski w Olsztynie
26. mgr Tomasz Jacheć, tłumacz, absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
27. dr Paweł Jędrzejko, Uniwersytet Śląski w Katowicach
28. mgr Karolina Majkowska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
29. dr Paweł Stachura, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
30. prof. SWPS dr hab. Piotr Skurowski, SWPS, Uniwersytet Warszawski
31. mgr Aleksandra Hołubowicz, Uniwersytet Gdański
32. mgr Kamil Rusiłowicz, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
33. mgr Sława Krasińska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
34. dr Beata Zawadka, Uniwersytet Szczeciński
35. mgr Robert Sikora, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
36. prof. Agata Bielik-Robson, IFiS PAN, Uniwersytet Warszawski, Collegium Civitas
37. prof. Stanisław Obirek, Uniwersytet Warszawski
38. dr Małgorzata Durska, Uniwersytet Warszawski
39. mgr Monika Wilk , Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
40. prof. ElĹźbieta Oleksy, Katedra StudiĂłw Transatlantyckich i MediĂłw Masowych
41. dr Wiesław Oleksy, Katedra Studiów Transatlantyckich i Mediów Masowych
42. dr Kacper Bartczak, Uniwersytet Łódzki
43. dr Katarzyna Nowak, Uniwersytet Wrocławski
44. mgr Marta Łysik, absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytet Humboldta, Berlin
45. dr Damian Podleśny, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Cieszynie
46. dr Elżbieta Klimek-Dominiak, Uniwersytet Wrocławski
47. dr ElĹźbieta Rokosz, Uniwersytet Rzeszowski
48. dr Tadeusz PiĂłro, Uniwersytet Warszawski
49. dr Elşbieta Durys, Uniwersytet Łódzki
50. prof. UMCS, dr hab. Jerzy Kutnik, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
51. dr Marek Arszułowicz, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii L. Koźmińskiego
52. dr Marta Koval, Uniwersytet Gdański
53. dr Beata Williamson, Uniwersytet Gdański
54. mgr Justyna Sierakowska, Uniwersytet w Białymstoku
55. prof. dr David Jones, Uniwersytet Warszawski
56. mgr Piotr Keller, absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
57. prof. dr hab. Agnieszka Salska, Uniwersytet Łódzki
58. mgr Edyta Frelik, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
59. dr hab. Lucyna Aleksandrowicz-Pędich, Uniwersytet w Białymstoku, SWPS
60. prof. UŁ dr hab. Jadwiga Maszewska, Uniwersytet Łódzki
61. dr Tomasz Sikora, Uniwersytet Pedagogiczny KrakĂłw
62. dr hab. Mariusz Marszalski, Uniwersytet Wrocławski
63. dr Julia Fiedorczuk, Uniwersytet Warszawski
64. dr Jacek Partyka, Uniwersytet w Białymstoku
65. dr Małgorzata Chrzan, Wyższa Szkoła Języków Obcych w Świeciu
66. mgr Ewa Fiutka, PSW im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, doktorantka KUL
67. dr Justyna Wierzchowska, Uniwersytet Warszawski
68. dr Marta Mazurek, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
69. dr Paweł Marcinkiewicz, Uniwersytet Opolski
70. mgr Maciej Masłowski, Uniwersytet Wrocławski
71. prof. Tadeusz Sławek, Uniwersytet Śląski
72. dr Mirosław Miernik, Uniwersytet Warszawski